تعیین ظرفیت تحمل گردشگری (گردشگرپذیری) (مطالعه موردی رود دره فرحزاد واقع در دامنه جنوبی البرز در محدوده شمال تهران)

تأکید بر توسعه پایدار گردشگری بدون در نظر گرفتن ظرفیت توان تحمل در واقع اثرات مخربی را برای محیط زیست و اکولوژی پایدار و ناپایدار مناطق مستعد جذب گردشگر بوجود خواهد آورد. از این رو با توجه به حساسیت امر توسعه گردشگری در مناطق تفرجگاهی نزدیک به مراکز پرجمعیت شهری که یکی از گزینه های انتخابی شهروندان جهت پرنمودن اوقات فراغت میان مدت می باشد، لزوم بررسی توان اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این مناطق باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. بنابراین تحلیل توان اکولوژیکی روددره فرحزاد به عنوان تفرجگاهی در شمال پایتخت جهت تعیین قابلیت های این مکان در خصوص انجام فعالیت های گردشگری مورد بررسی و محاسبه قرار گرفت. روش تحقیق پیمایشی و کاربردی و داده های جمع آوری شده از طریق پیمایش، نقشه ها و تصاویر ماهواره ای و تحلیل آنها در فضای gis، انجام گرفت. ابتدا توان اکولوژیکی و تناسب سرزمین برای توسعه تفرج در دوسطح گسترده و متمرکز تعیین گردید تا سطح مناسب جهت استفاده گردشگری مشخص شود. سپس ظرفیت برد نواحی مناسب برای توسعه گردشگری از محدوده های مطالعاتی محاسبه گردید. با استفاده از مدل ویژه اکولوژیکی اکوتوریسم، منطقه مورد مطالعه ارزیابی گردید، بنابراین محدوده 30655 هکتاری روددره فرحزاد به عنوان منطقه اختصاصی مورد بررسی در این پژوهش که 1194 هکتار از آن دارای قابلیت توریسم تفرجی گسترده می باشد، روزانه دارای ظرفیت برد و کشش جذب 398000 نفر است. ارزیابی توان اکولوژیکی فرحزاد و مدل کاربری توریسم براساس تفرج گسترده که شامل فعالیت های طبیعت گردی گردشگران و بازدیدکنندگان از منطقه است، نشان می دهد که به طور مستقیم حضور گردشگران در طول مسیر روددره فرحزاد مهمترین عامل تخریبی محیط زیست است. تخریب پوشش گیاهی به سبب پیاده روی، دامنه نوردی و آتش، تهدید حیات جانوری منطقه، انباشت زباله و آلودگی چشمه ها و منابع آبی از مهمترین اثرات منفی حاصل از حضور و فعالیت های گردشگران مبتنی بر گردشگری گسترده است. به طوری که منطقه در یک روز براساس برد واقعی توان بیش از پذیرش 243340 نفر را نخواهد داشت. تفرج متمرکز پایین دست دره فرحزاد مبتنی برارائه خدمات و تأسیسات گردشگری اتفاق افتاده است، اما در طول مسیر روددره فرحزاد در بالادست به دلیل عوامل محدود کننده و توان اکولوژیکی مبتنی بر تفرج گسترده و شیب بدست آمده هر گونه تأسیسات اقامتی، پذیرایی و تفریحی قابلیت ارائه به عنوان خدمات را ندارند.